همه فن حريف همه چيز در يك سايت،هرچي كه بخواي آخرین مطالب
نويسندگان پنج شنبه 20 مهر 1391برچسب:آداب غذا خوردن ناصرالدين شاه,چنگال بابا آدم,ناهار اعليحضرت,چنگال فرنگي,ظرف غذاي شاه,غذاخوردن با کارد و چنگال, :: 18:37 :: نويسنده : محمود سرائي پور
ناهار اعليحضرت او در شرح مشاهداتش از غذا خوردن ناصرالدينشاه مينويسد: «ناهار سلطنتي هميشه در وقت ظهر داده ميشود. اعليحضرت شاه در وقت صرف ناهار مانند عثمانيان روي تشک مينشيند و در سر سفره قريب پنجاه قاب غذاهاي لذيذ و لطيف چيده شده است. در اين وقت اعليحضرت شاه چند لقمه از سادهترين آن غذاها را ميل ميكنند و محض رفع عطش چند پياله شير و شربت خنک که در فنجانهاي بسيار مرغوب چيني داده ميشود، ميل ميكنند. در وقت صرف ناهار مقربين و ساير حضار سکوت اختيار ميکنند و پيشخدمتان خاصه با کمال ملايمت و سکوت، قابها را تجديد و تبديل ميکنند. بهندرت در وقت صرف ناهار، اعليحضرت شاه يکي از حضار را مورد عنايت و التفات ملوکانه نموده، با او تکلم ميكنند. شخص مزبور در جواب فرمايشات شاه، اول تعظيم نموده و پس از آن اين کلمات را معروض ميدارد: «تصدق قبله عالم گردم، قربانت شوم، آنچه قبله عالم امر فرموده بودند به انجام رسيد....» خلاصه پس از صرف ناهار اعليحضرت شاه دهان و دستهاي مبارک را با آفتابه لگن طلا ميشويند. پس از آن از سر سفره برخاسته و شاهزادگان باقي غذا را صرف ميکنند. شام سلطنتي هم مانند ناهار مزبور در 3 ساعتي شب داده ميشود و در وقت صرف آن دسته موزيک ترنمات جديد را مينوازد. اعيان و رجال حاضر در وقت شام عبارتند از: وزير امور خارجه، فرمانده گارد، حکيمباشي همايوني، خاصهتراش، تلگرافچي باشي، امير آخور، شاعر درباري، نقاشباشي و...»
ظرف غذاي شاه دکتر فووزيه؛ -طبيب ديگر ناصرالدينشاه- نيز در کتاب «3 سال در دربار ايران» (ترجمه عباس اقبال آشتياني) مينويسد: «غذاهاي مختلف را -آنچنان که پيش ما معمول است- يکي بعد از ديگري نميآورند، بلکه همه را توسط تعداد فراشاني که براي آوردن آنها لازم باشد، يکجا حاضر ميکنند. به اين شکل که فراشها -که بر سر هر کدام مجموعه (سيني) گِرد بزرگي است و قلمکاري خوشرنگ با منگولههاي رنگارنگ بر آن انداختهاند- دنبال غذاها پيش ميآورند و مجدالدوله، ناظرباشي شاه هميشه پيشاپيش ايشان است. همين که فراشها به حضور شاه رسيدند، همه مجموعهها را بر زمين ميگذارند و قلمکارها و سرپوشها را از روي ظروف برميدارند و با مجموعههاي خالي و قلمکارها بيرون ميروند. آقادايي -که گاهي ميرزا ابوالقاسم نيز با او همراه است- ظروف غذايي را که شاه ميخواهد نزديک او ميبرد و شاه که مثل همه ايرانيان چهارزانو مقابل سفرهاي چرمي -که سفره پارچهاي ملوني روي آن مياندازند- مينشيند با دست -يعني بيقاشق و چنگال- از آن ظروف غذاي خود را برميدارد و ميل ميکند. اما کباب از اين قاعده مستثني است، به اين معني که آن را به محض اينکه حاضر شد صرف ميکند. بعد از آنکه شاه غذاي خود را خورد، همان فراشها مجموعهها را ميآورند و سفره را برميچينند تا ديگران به ترتيب سلسله مراتب از باقيمانده، غذاي خود را بخورند. اما معلوم است که با اين ترتيب به نوکرهاي زيردست جز مقداري برنج خشک و استخوان بيگوشت چيزي نميرسد. هر قدر تعداد غذاخورها بيشتر شود، باز نوع غذا معمولا همان است؛ فقط مقدار آن مخصوصاً پلو را بيشتر ميکنند و با ترتيبي که وضع درخانه (دربار) شاهنشاه دارد، ميتوان دريافت که تا چه اندازه ميتوان بر مقدار غذاها افزود و فوج فراشان را زيادتر کرد.» غذاخوردن با کارد و چنگال اما در همين کتاب آمده است که ميرزا حسينخان سپهسالار (صدراعظم) قبل از اينکه شاه به مسافرت اروپا برود، فکر بکري به ذهنش رسيد؛ به اين قرار: «در ايران شاه، وزيران، اعيان و اشراف مانند افراد و رعاياي معمولي عادت دارند طبق سنت متداول با چنگال باباآدم (منظور انگشتان يک دست است!) غذا بخورند. صدراعظم چون با سبک غذا خوردن فرنگيها آشنايي داشت، خواست قبل از عزيمت شاه، غذا خوردن با کارد و چنگال را به شاه ياد بدهد. به اين منظور، ضيافتهايي ترتيب داد و طي آن شخصاً نقش تعليم غذا خوردن به ملتزمين را برعهده گرفت. به مدت يک هفته که درباريها غذا خوردن به سبک فرنگيها را تمرين ميکردند، شاهنشاه پشت ديوار نازکي مينشست و به منظور يادگيري درسهاي صدراعظم، از چند سوراخ کوچک غذا خوردن آنها را نظاره ميکرد. وقتي شاه و درباريان توانستند براي صرف غذا خوب از قاشق و چنگال استفاده کنند، مساعي صدراعظم بسيار مورد تقدير قرار گرفت.» گرد آوري: پايگاه اينترنتي "ميكس تو ميكس" نظرات شما عزیزان: موضوعات
پیوندهای روزانه
پيوندها
تبادل لینک هوشمند |
|||
![]() |